Khu di tích Núi Dành: Nơi hội tụ những lễ hội dân gian Bắc Giang

Núi Dành là ngọn núi lớn thứ hai của Yên Tử. Ngọn núi là nơi đền Dành tồn tại cùng lễ hội Bảo Lộc Sơn nổi tiếng là cái mà những ai đã đến Tân Yên không thể bỏ qua. Hãy cùng Zoom Travel khám phá về những điều đặc sắc của khu di tích Núi Dành này nhé!

Xem thêm: Các tour du lịch đến với các địa điểm du lịch Đông Bắc 2023

1. GIỚI THIỆU VỀ KHU DI TÍCH NÚI DÀNH

Núi Dành là ngọn núi có đỉnh cao nhất khoảng 117 m so với mặt nước biển và là dãy núi lớn thứ hai của huyện Tân Yên sau núi Đót. Ngọn núi tọa lạc gần dòng sông Thương hữu tình, thơ mộng.

Ngọn núi được vây quanh bởi hệ thống các di tích đền Dành, đình Vường, chùa Không Bụt. Đồng thời, nơi đây được tô điểm với núi rừng hùng vĩ, hàng thông, bạch đàn nhiều năm tuổi. Rừng thông nơi đây được nhận xét là thơ mộng và hùng vĩ như tại Đà Lạt.

Ngọn núi Dành nhìn từ trên cao xuống

Ngay dưới chân núi Dành, bạn sẽ được nhìn thấy một cái giếng nước được xây bó bờ xung quanh nhiều năm tuổi. Những người dân nơi đây đồn rằng giếng nước này được gọi là Mũi Voi, nước trong giếng luôn trong xanh và chưa bao giờ cạn. Từ đó, bạn lên núi Dành theo lối đi được xây dựng bằng gạch có tổng cộng 345 bậc thang thoai thoải theo độ dốc của ngọn núi. Dọc theo hai bên đường đi lên núi, bạn sẽ được chiêm ngưỡng những sắc xanh từ những cây ngô, khoai lang, nhiều loại rau màu khác, …

Xem thêm: Núi Mắt Thần (Núi Thủng Cao Bằng): Kỳ Quan Thiên Nhiên tại tỉnh Cao Bằng

2. KHU DI TÍCH NÚI DÀNH NẰM Ở ĐÂU

Quần thể khu di tích Núi Dành thuộc xã Liên Chung và Việt Lập, huyện Tân Yên, Thành phố Bắc Giang. Khu di tích chỉ cách Thành phố Bắc Giang chỉ khoảng 17km. Đồng thời, huyện Tân Yên cũng đã có sự chú tâm trong việc phát triển du lịch địa phương. Vì vậy, huyện đã đầu tư làm đường từ quốc lộ 17 tới chân núi Dành. 

Đường đi từ Thành phố Bắc Giang đến khu di tích Núi Dành

Từ Thành phố Bắc Giang, bạn đi về hướng đường Xương Giang, đến vòng xuyến, bạn đi vào đường ĐT 295B khoảng 1,7km. Sau đó, bạn rẽ phải vào Hoàng Hoa Thám và đi tiếp khoảng 10km thì rẽ phải. Đi tiếp thêm 4,9km nữa, bạn tiếp tục rẽ phải và đi thêm 650m nữa là đến dưới chân Núi Dành. 

Xem thêm: Thất Sơn Bảy Núi - 7 ngọn núi huyền bí nhất miền Tây

3. KHÁM PHÁ NGÔI ĐỀN DÀNH CỦA KHU DI TÍCH

Tọa lạc trên ngọn núi Dành là đền Dành, công trình văn hóa tín ngưỡng của nhân dân địa phương. Quần thể đền Dành bao gồm hệ thống 3 đền là đền Thượng (nằm ở trên đỉnh núi), đền Hạ ( nằm ở lưng chừng núi) và đền Trình (ở dưới chân núi). 

Đền Dành là nơi thờ Cao Sơn, Quý Minh - những vị tướng tài giỏi. Đây là những vị thần linh thiêng, hiền thánh, giúp dân diệt trừ tai họa nên được những người dân nơi đây thờ phụng. Ngôi đền được hình thành từ lâu đời và cũng không ai biết chính xác thời gian thành lập của nó. Mọi người chỉ đoán rằng có lẽ nó được hình thành từ thế kỷ XVIII thời nhà Lê dựa trên những món đồ cổ có ở đền như bát hương, đồ tế khí, ngai thờ,... Từ đó đến nay, dù đã phải trùng tu nhiều lần nhưng ngôi đền vẫn giữ được nét cổ kính, riêng biệt của mình. Trong đó phải kể đến năm 2017, ngôi đền được cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương xây dựng lại với quy mô lớn hơn. 

Ngôi đền là nơi tổ chức nhiều lễ hội dân tộc, văn hóa của người dân nơi đây. Đặc biệt là ngày lễ vào 19,20 tháng Giêng hàng năm, đền Dành tổ chức một lễ hội lớn với nghi lễ rước thần từ đình Vường về lễ hội sau đó rưới lên đền Dành làm lễ tế thần. Trong quá trình diễn ra lễ hội, những di sản phi vật thể của nơi đây cũng được biểu diễn - hát ví, hát ống. 

Đến với Khu di tích Núi Dành vào khoảng thời gian này bạn không chỉ được tham quan núi Dành mà còn được tham gia vào một trong những nghi lễ lớn của nơi đây và thưởng thức những màn biểu diễn ít nơi nào có được.

Xem thêm: Núi Cao Cát: Tuyệt tác ngọn núi được ví như Grand Canyon tại Việt Nam

4. KHÁM PHÁ NHỮNG VĂN HÓA ĐẶC SẮC CỦA DI TÍCH 

Không những nổi tiếng với hệ thống đền Dành linh thiêng, khu di tích Núi Dành còn là nơi đã khôi phục là 2 loại hình nghệ thuật dân gian là hát ví và hát ống. Đây là môn nghệ thuật đã bị thất truyền từ lâu và được người dân nơi đây phục hồi lại, trở thành bản sắc riêng của khu di tích Núi Dành.

Khu di tích còn có gây ấn tượng với du khách về lễ hội dân gian đặc trưng - lễ hội Bảo Lộc Sơn. Trước kia, Bảo Lộc Sơn thuộc 4 xã Bảo Lộc Sơn, Chung Sơn, Tưởng Sơn và Kim Tràng. Lễ hội là ngày hội của 4 ngôi đình thuộc 4 xã, đặc trưng của 4 dòng họ. Những lễ hội này tụ lại thành lễ hội Bảo Lộc Sơn. Đây là lúc người dân địa phương cầu chúc cho mưa thuận gió hòa và cuộc sống no ấm. Ngoài ra, lễ hội có các trò chơi dân gian hấp dẫn nhiều du khách tham gia như đu cây, chọi gà, đấu vật,... Qua những năm tháng của lịch sử, lễ hội nhiều lần đã bị mất đi và khôi phục lại. Và gần đây nhất, UBND xã Việt Lập đã tổ chức khôi phục lễ hội Bảo Lộc Sơn vào năm 2019. 

Ngoài ra, hàng năm nơi đây có đến khoảng 190 lễ hội thôn làng, xã. Trong đó, có 4 lễ hội quan trọng của huyện là đình Hả (Tân Trung), đình Vồng (Song Vân), đền Trũng (Ngọc Châu), đền Dành (Liên Chung) và một lễ hội quy mô cấp huyện tổ chức 5 năm một lần là hội Cầu Vồng. 

Xem thêm: Núi Nước (Thủy Đài Sơn) - Ngọn núi huyền bí trong Thất Sơn An Giang

5. KHU DI TÍCH NÚI DÀNH - NƠI SẢN VẬT TIẾN VUA SÂM NAM TỒN TẠI

Khu di tích Núi Dành còn hấp dẫn du khách với sản vật quý giá từng có nguy cơ mất đi - Sâm Nam. Đây là một loại nhân sâm có giá trị dinh dưỡng cao nhất nhì, chỉ thua Sâm Ngọc Linh. Cũng chính vì vậy mà nhu cầu về sản vật này rất cao khiến cho sản vật này đã từng có nguy cơ bị tuyệt chủng. Nhưng nhờ vào các chính sách của chính quyền địa phương kết cùng các phương pháp trồng trọt và khai thác hợp lý đã khiến cho Sâm Nam trở thành sản phẩm mang lại nguồn thu nhập lớn cho người dân nơi đây. 

Sản vật Sâm Nam của Núi Dành

Sâm Nam có đến 2 giai thoại về  việc tìm thấy và đưa vào sử dụng.

• Giai thoại 1: Sâm Nam được tìm thấy bởi sự hiếu thảo của người con. 

Câu chuyện bắt đầu từ một đỉnh núi nọ - nơi sinh sống của một gia đình nghèo gồm hai mẹ con. Một hôm, người mẹ lâm bệnh nặng nhưng gia đình lại không có tiền chữa bệnh. Người con trai đành phải lên núi hái thuốc. Đi cả một ngày dài, chàng trai vẫn không tìm thấy được  gì. Mệt quá, anh chàng mới ngồi nghỉ tại một gốc cây đại thụ lớn ở lưng chừng núi Dành rồi ngủ thiếp đi. Trong lúc đó, người con trai đã mơ thấy mình đã tìm thấy một gốc sâm cứu mẹ. Cho đến lúc tỉnh dậy, chàng trai nhìn thấy mình đang nắm chặt lấy một thân cây nhỏ. Nhớ lại giấc mơ, chàng trai thử đưa lên ngửi và phát hiện đó là một cây sâm nên vội đào củ lên. Sau đó, chàng trai đem sắc thuốc chữa bệnh cho mẹ. Ít ngày sau, người mẹ liền khỏe lại. 

• Giai thoại về “tiên dược” chữa bệnh cho Hoàng Thái hậu Từ Dũ - mẹ của vua Tự Đức.

Câu chuyện được kể về lúc Hoàng Thái hậu Từ Dũ bị lòa mắt. Thương mẹ, vua Tự Đức đã tìm đủ mọi loại thuốc và các vị lang y tài giỏi. Tuy nhiên, bệnh của Hoàng Thái hậu ngày càng nặng hơn. Cho đến một ngày, nhà vua được dâng lên một loại Sâm quý được lấy từ núi Dành. Sau khi dùng thử, quả nhiên mắt của mẹ vua Tự Đức đã sáng trở lại. Cũng vì thế mà dân gian có câu ca: Sâm Nam nổi tiếng Núi Dành/ CHữa lòa cho mắt lại lành như xưa. Cũng từ đó, Sâm Nam trở thành một sản vật của Núi Dành và được tiến vua hàng năm. 

Ngày nay, nhờ vào việc khai thác và chăm sóc hợp lý nên sản lượng Sâm Nam đang được phát triển. Chính vì vậy, khi đến đây, bạn hoàn toàn có thể mua những sản phẩm từ Sâm Nam về dùng hoặc đem biếu cho người khác.

Xem thêm: Tây Yên Tử: Vùng đất linh thiêng mang vẻ đẹp hùng vĩ tại tỉnh Bắc Giang

Khu di tích Núi Dành là một trong những ngọn núi lớn của Yên Tử. Nơi đây mang cho mình những nét đặc trưng, riêng biệt so với những ngọn núi khác. Đến đây bạn sẽ được thưởng thức nhiều lễ hội dân gian đặc sắc của người dân, đặc biệt là 2 môn nghệ thuật hát ví và hát ống. Hãy đến với Bắc Giang và ghé thăm khu di tích Núi Dành, bạn nhé! Nếu bạn còn chưa biết làm sao để có một chuyến du lịch tuyệt vời tại Bắc Giang thì hãy liên hệ với chúng tôi qua Zoom Travel hoặc thông qua số điện thoại 0903.909.074. Chúng tôi sẽ nhiệt tình tư vấn cho bạn những tour du lịch đến với Bắc Giang mà chúng tôi có.